Artykuły
Artykuły

MICHAŁ GNIADEK-ZIELIŃSKI
Lejre – zapomniane królestwo Północy
Entuzjaści kultury staronordyckiej doskonale znają szwedzką Uppsalę, którą to według Snorriego Sturlussona władać miał sam Odyn. Stąd wywodzić się mieli norwescy Ynglingowie. Nie mniejszą rolę w średniowiecznej wyobraźni Skandynawów odgrywało jednak Lejre, o którym dziś, poza Danią, mało kto pamięta.

MICHAŁ GNIADEK-ZIELIŃSKI
O Lechu, Czechu i Rusie – nie taka sobie średniowieczna bajeczka*
Opowieść o trzech braciach od XIX w. należy do kanonu polskich legend. Czy jesteśmy jednak w stanie wskazać jej źródła? Tak. I wszystko wskazuje na to, że sięgają one głębiej, niż mogłoby się na pozór wydawać.

MICHAŁ GNIADEK-ZIELIŃSKI
Chrobry, Wojciech i inni „wariaci”
Choć dziś Bolesława Chrobrego postrzegamy przede wszystkim jako hardego wojownika, który poił konie w Odrze i Dnieprze, to należy pamiętać, że należał do zupełnie niezwykłego środowiska apokaliptycznych radykałów, którzy chcieli budować nową epokę w dziejach świata.
.jpg)
RAFAŁ GUMIŃSKI
Magnus Haroldson, komes Wrocławia i Mazowsza – syn ostatniego anglosaskiego władcy Anglii w Polsce?
Jakie przesłanki świadczą o tym, że nierozpoznana do dziś, wspominana w kronice Anonima zw. Gallem postać komesa wrocławskiego i mazowieckiego o imieniu Magnus może być identyfikowana z Magnusem Haroldsonen, synem ostatniego anglosaskiego króla Anglii Harolda II Godwinsona?

JAKUB KAROL PAWLICKI
Pogańskie noże ofiarne czy ekwipunek zielarki? Noże wolutowe w społeczności słowiańskiej
Noże wolutowe znajdowane są na stanowiskach datowanych na okres poprzedzający powstanie państw środkowoeuropejskich. Ich zagadkowość przejawia się w niewielkiej liczbie znalezisk i przypisaniu im specyficznej funkcji. Jakie było przeznaczenie noży? Czy uśmiercano nimi zwierzęta ofiarne? Czy wyszły z użytku wskutek przyjęcia nowej wiary? Próbą odpowiedzi na te pytania jest poniższy artykuł.

DR HAB. ALEKSANDER PAROŃ, PROF. IAiE PAN
Wszy, barbarzyńcy i wiarygodność źródeł
Odróżnienie wiarygodnej informacji od fałszu w opisach barbarzyńców, sporządzonych przez ich bardziej wyrafinowanych sąsiadów, nie jest zadaniem łatwym. Więcej nawet, bywa tak, że prawdziwa informacja może być przedmiotem świadomej manipulacji.

RAFAŁ GUMIŃSKI
Harold Godwinson – ostatni król anglosaskiej Anglii
Mimo stosunkowo długiej i intensywnej kariery politycznej ostatni koronowany anglosaski władca rządził jedynie przez niecały rok. Jego krótkie panowanie upłynęło pod znakiem walk z pretendentami do tronu: królem Norwegii Haraldem III Surowym i Wilhelmem, księciem Normandii. Śmierć Harolda w bitwie pod Hastings w 1066 r. była jednocześnie końcem historii anglosaskiej Anglii.

NATALIA JOANNA BOREK
Sprawozdanie z Konferencji ,,Wielka Lechia – wielka ściema”
W dniach 9-10 lutego 2023 roku w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie odbyła się Interdyscyplinarna Konferencja Popularnonaukowa towarzysząca wystawie czasowej ,,Wielka Lechia – wielka ściema”. Każdy z referujących podszedł do zagadnienia wielkolechickiego mitu z innej perspektywy, tłumacząc czynniki wpływające na powstawanie i popularność tego typu zjawisk, wskazując na zagrożenia, jakie niosą ze sobą teorie pseudonaukowe oraz dając początek dyskusji na temat szczególnej potrzeby rzetelnej edukacji i popularyzacji historii.

DR RAFAŁ RUTKOWSKI
Podstęp Olafa Świętego w Saudungssundzie
W walce o władzę nad Norwegią król Olaf Święty stoczył potyczkę morską z jarlem Haakonem Młodszym. Wygrał ją podstępem: jego wojownicy udawali kupców, dzięki czemu łodzie przeciwnika same wpłynęły w zasadzkę.

ARTUR FORYT
Wielka Lechia czy… „Wielka Wandalia”? Dylematy dawnych dziejopisów
W temacie wielkolechickim powiedziano już chyba dość. Pomijając jednak sprawę autentyczności lub zafałszowania tej – wywołującą wciąż duże emocje – kwestii, warto przyjrzeć się źródłom z epoki starożytności oraz ich średniowiecznym interpretacjom i zastanowić się, kogo tak naprawdę autorzy mieli na myśli, opisując mieszkańców ziem nad Wisłą, Odrą i Bugiem. Wygląda bowiem na to, że zamiast słowiańskich Lechitów widzieli w nich raczej… germańskich Wandalów.