Artykuły
Religia
EWELINA SIEMIANOWSKA
Obsceniczny Gigant z wczesnego średniowiecza
Historycy i archeolodzy od dawna spierali się o to, kiedy powstał i kogo przedstawia Gigant z Cerne Abbas, będący najsłynniejszą z trzech figur utrwalonych w kredowym podłożu znanych z Wielkiej Brytanii. Pierwsze rezultaty prowadzonych od roku badań archeologicznych wskazują, że Olbrzyma należy łączyć ze wczesnym średniowieczem i prawdopodobnie z oporem pogańskich Anglosasów wobec chrystianizacji.
DR KAMIL KAJKOWSKI
Maski z Opola... zdemaskowane
W bieżącym, 2021 roku mija 56 lat od momentu opublikowania dwóch zabytków znanych dziś jako maski z Opola. Mimo upływu czasu nikt dotąd nie wysunął żadnych wątpliwości w stosunku do takiej interpretacji tych zabytków. W literaturze nie znajdziemy pytań o to, CZY rzeczywiście były to obrzędowe nakrycia twarzy, natomiast tym, co zajmowało autorów opracowań na ten temat, było JAK i KIEDY, i GDZIE je wykorzystywano.
DR MICHAŁ BOGACKI, DR ŁUKASZ KACZMAREK
„Grób Piasta” i inne tajemnice przedchrześcijańskiego Gniezna
Gnieźnieńska Góra Lecha, miejsce gdzie stoi dziś Bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, jedno z najstarszych i najważniejszych miejsc związanych z chrześcijaństwem w Polsce, kryje w sobie wiele tajemnic. Niezwykle interesujące są te, które wiążą owo miejsce z przedchrześcijańskimi kultami pogańskimi i legendarnymi początkami dynastii piastowskiej, a przede wszystkim tajemniczy kopiec.
DR KAMIL KAJKOWSKI
Religia Polan – „biała plama” na przedchrześcijańskiej mapie Europy? Część 3: Lud, elity i dawni bogowie
Wiemy już, że Polanie nie gęsi i swoją religię mieli. Wiemy też, że jej kres nie nastąpił wraz z chrystianizacją, a znaleziska archeologiczne nie wskazują na odgórną akcję niszczenia dotychczasowych rozwiązań w dziedzinie kultu, a – co z tego wynika – zapewne i wierzeń. Wychodząc naprzeciw dotychczasowych poglądów, należy jednak zadać pytanie, czy taki stan rzeczy dotyczył wszystkich?
PATRYK GUJDA
Źródła do religii wczesnośredniowiecznych Germanów
Jeśli spojrzeć na religie przedchrześcijańskiej Europy ściśle przez pryzmat źródeł, jakie po sobie pozostawiły, to poza mitologią klasyczną, irlandzką i nordycką nie zostanie wiele. Wierzenia plemion germańskich zamieszkujących kontynentalną Europę stanowią jednakże ciekawy przykład: choć niewiele jesteśmy w stanie dowiedzieć się ze źródeł bezpośrednich, to jednak nie brakuje dowodów na tożsamość ich mitologii z wersją skandynawską.
DR KAMIL KAJKOWSKI
Religia Polan – „biała plama” na przedchrześcijańskiej mapie Europy? Część 2: Źródła nie tylko pisane
Zastanawiając się, dlaczego historycy z tak dużą rezerwą podejmują temat wierzeń mieszkańców dawnej Polski, pytaliśmy o brak takiej powściągliwości w studiach nad chrystianizacją tych ziem. I mimo że do pierwszego z tych problemów coraz częściej sięga się, korzystając z wyników prac wykopaliskowych, to dorobek archeologii religii wciąż pozostaje niezauważony. A szkoda.
DR KAMIL KAJKOWSKI
Religia Polan – „biała plama” na przedchrześcijańskiej mapie Europy? Część 1: Czy tylko brak źródeł?
Religie pogańskich Słowian należą do słabo naświetlonych przez źródła, a tym samym badania nad nimi należą do trudnych (o ile w ogóle możliwych). W kontekście postulowanego niedoboru tych źródeł pewne nadzieje wiąże się z terenami Słowiańszczyzny nadbałtyckiej i dawnej Rusi. Pozostałe obszary Słowiańszczyzny stanowią jednak białą plamę na mapie Europy wczesnego średniowiecza. Czy na pewno?
WOJCIECH BREJNAK
Chrzest Chlodwiga, króla Franków
Zmiana wyznawanej wiary dla każdego ludu ma ogromne znaczenie i wiąże się z licznymi problemami. Jednak kiedy do głosu dochodzi polityka, nawet pogański władca barbarzyńskich Franków może dostrzec korzyści płynące z przyjęcia chrztu. Czy król Chlodwig uległ faktycznemu nawróceniu, czy może było to jedynie propagandowe posunięcie?
BARTOSZ RYCERZ
Święty Ansgar – apostoł Północy
Wprowadzanie chrześcijaństwa do państw skandynawskich nie było łatwe. Rozpoczęło się w XI w. za sprawą Ansgara, późniejszego świętego. Pomimo początkowych sukcesów odnoszonych przez jego kolejne misje chrystianizacyjne, okazało się, że dumni wikingowie niechętnie porzucają wiarę przodków. I tak było przez kolejne dwa stulecia…
DR KAMIL KAJKOWSKI
Czy zachodniosłowiańscy kapłani byli kobietami?
W zachowanych opisach religii i kultu pogańskich Słowian relatywnie często pojawia się postać kapłana. Osoby takie przedstawiano nie tylko jako postaci czuwające nad właściwym przebiegiem czynności obrzędowych, ale także jako strażników dawnych (w opinii kronikarzy przemijających już) wartości. Kapłani byli mężczyznami, jednak pewne cechy łączyły ich z kobietami.
Portal prowadzony przez
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnieul. Kostrzewskiego 1, 62-200 Gniezno
t: 61 426 46 41
e: wczesnesredniowiecze@muzeumgniezno.pl