Aktualności

W czwartek 15 czerwca 2023 r. o godz. 17.00 w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu odbędzie się uroczyste przekazanie tej placówce ponad 150 srebrnych monet wczesnośredniowiecznych pochodzących ze skarbu z Trójcy-Zawichostu. Te doniosłe wydarzenie zostanie poprzedzone wykładem dr hab. Marka Florka o roli tej miejscowości jako przeprawy wiślanej  w średniowieczu.

O spektakularnych odkryciach dokonywanych na terenie dawnej wsi Trójca na Sandomierszczyźnie informowaliśmy już kilkukrotnie. Przypomnijmy, że w 2021 r. znaleziono ołowianą polską bullę książęcą. To wyjątkowy zabytek, ponieważ to dopiero szóste znalezisko tego rodzaju w Polsce. Kolejna sensacja to skarb zawierający 1880 monet piastowskich (!). Według wstępnych ustaleń Piotra Chabrzyka, numizmatyka z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, skarb składał się z 1880 monet piastowskich, w tym 5 denarów krzyżowych z lat 1070-1080, 1 denara Bolesława Szczodrego, 2 denarów Bolesława Krzywoustego, 629 denarów Władysława Wygnańca (głównie typu IV, z orłem i zającem) oraz 615 denarów Bolesława Kędzierzawego (typy I-IV). Ukryto je po 1165 r. W najbliższy czwartek 15 czerwca 2023 r. w Sali Rycerskiej Muzeum Zamkowego w Sandomierzu nastąpi uroczyste przekazanie tej placówce 150 monet z tego skarbu. 

Wydarzenie poprzedzi wykład dr. hab. Marka Florka poświęcony przeprawie wiślanej w Trójcy, która odgrywała jak się wydaje istotną rolę we wczesnośredniowiecznej komunikacji dalekosiężnej. Była to jedna z najważniejszych działających wtedy przepraw przez Wisłę. Jej dokładne położenie pozostaje wciąż nieznane, głównie ze względu na zmiany koryta Wisły w rejonie Zawichostu. Prawdopodobnie jednak w XI-XIII w. znajdowała się ona w pobliżu Trójcy, a w następnych stuleciach uległa przesunięciom w bezpośrednie sąsiedztwo dzisiejszego miasta. Przeprawa ta obsługiwała dwa kluczowe wówczas szlaki: równoleżnikowy biegnący z Rusi na zachód Europy oraz południkowy prowadzący znad Morza Bałtyckiego wzdłuż Wisły na południe kontynentu. Trasę równoleżnikową wykorzystywały też we wczesnym średniowieczu prawie wszystkie najazdy ze wschodu na ziemie polskie: ruskie, mongolskie i mongolsko-ruskie. Przy samej przeprawie rozegrała się w 1205 r. bitwa rycerstwa polskiego pod wodzą książąt Leszka Białego i Konrada Mazowieckiego z wojskami księcia halickiego Romana, w której ten ostatni poniósł śmierć.

Na znaczenie Trójcy we wczesnym średniowieczu wskazują najnowsze odkrycia archeologiczne. Jeszcze z okresu międzywojennego znane są dwa skarby srebrne datowane na 1 połowę XI w. Badania sondażowe przeprowadzone w latach 70. XX w. przez zespół zmarłego niedawno prof. Stanisława Tabaczyńskiego nie potwierdziły istnienia na terenie Trójcy grodu, a przynajmniej nie natrafiono wtedy na żadne materialne pozostałości, które można by identyfikować z jego fortyfikacjami. Niemniej wyniki zarówno tych, jak i prowadzonych później badań powierzchniowych, oraz odkryć przypadkowych potwierdziły istnienie tu rozległej osady wczesnośredniowiecznej. Obrazu dopełniają najnowsze odkrycia, takie jak wspomniana bulla ołowiana czy skarb monet srebrnych, ale również te dokonywane w pobliżu Trójcy, jak np. lunula z Ocinka. 

Więcej o tym zapomnianym emporium dowiecie się z wykładu dr. hab. Marka Florka. 

Szczegóły wydarzenia dostępne są na jego stronie na Facebooku.

______________
Ewelina Siemianowska (ur. 1981) historyk i archeolog, oba kierunki ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się wczesnym średniowieczem, w tym zwłaszcza osadnictwem i komunikacją, którym poświęciła szereg artykułów naukowych. Jest redaktorem portalu wczesneśredniowiecze.pl.

Powyższy artykuł jest chroniony przez przepisy prawa autorskiego.
Redakcja wyraża zgodę na kopiowanie i przedrukowywanie tylko całości artykułu pod warunkiem zamieszczenia imienia i nazwiska autora, informacji o nim oraz informacji o źródle (link do wczesneśredniowiecze.pl).