Aktualności

Najnowsze badania naukowców z Newcastle University i University of Exeter dowodzą, co łączy Tkaninę z Bayeux, Harolda Godwinsona i… latrynę.

Bosham jest jednym z zaledwie czterech miejsc w Anglii wymienionych z nazwy na Tkaninie z Bayeux. Funkcjonował tam ośrodek władzy Harolda Godwinsona, w którym znajdowały się port, jego prywatna flota oraz, prawdopodobnie, park dla jeleni. W scenach ukazanych na Tkaninie możemy zobaczyć Harolda, który około 1064 roku przybywa do Bosham, odwiedza kościół oraz bierze udział w uczcie. Kolejna scena przedstawia go schodzącego po schodach w stronę portu, z którego wyrusza w swoją niefortunną podróż do Normandii.

W dalszej części ukazano powrót Harolda, prawdopodobnie do Bosham, przedstawionego pod postacią dwóch wież po obu stronach siedzącego na koniu Godwinsona. Z czterokondygnacyjnego budynku po lewej stronie ludzie wyglądają w stronę wody, prawdopodobnie oczekując przybycia swojego władcy. Może to wskazywać, że budynek pełnił również funkcję strażnicy.

Badacze podkreślają, że biorąc pod uwagę fakt, iż Bosham – jako jedyne, wyjąwszy Westminster i Hastings – zostało ukazane na Tkaninie aż dwukrotnie, dziwi brak dotychczasowych szerzej zakrojonych prób zlokalizowania tej niezaprzeczalnie istotnej siedziby władcy.

Tego wyzwania podjęła się grupa naukowców, która w ramach programu „Where Power Lies” wykorzystuje badania terenowe oraz georadarowe do identyfikacji reliktów ośrodków władzy świeckiej w Anglii sprzed podboju normańskiego. Warto zaznaczyć, że nie jest to pierwsza ekspedycja archeologiczna w Bosham. W 2006 roku przeprowadzono liczne badania sondażowe zarówno we wnętrzu budynków, jak i w ogrodach. Odkryto wówczas między innymi śmietnisko, pozostałości zagrody oraz, co najważniejsze, pochodzącą z czasów anglosaskich latrynę, funkcjonującą najpewniej przy drewnianym budynku osadzonym w ziemi.

Rola latryny odkrytej w 2006 roku została podkreślona dopiero w późniejszych opracowaniach poświęconych tego rodzaju obiektom. Od X wieku były one integralnie związane z komnatami sypialnymi w budynkach należących do elit. Z tej perspektywy odkrycie sprzed blisko 20 lat zdaje się potwierdzać funkcjonowanie w tym miejscu rezydencji osoby o wysokim statusie społecznym. Kompleks miał kształt zbliżony do prostokąta o wymiarach około 50 metrów na osi wschód-zachód oraz blisko 70 metrów na osi północ-południe. Choć jego zasięg w części północnej nie został precyzyjnie określony, nie budzi wątpliwości, że na południu był związany z kościołem Świętej Trójcy, którego najstarsze relikty datowane są na XI wiek.

Kolejnym elementem układanki jest, według badaczy, ruina określana dotychczas jako garden ruin, zlokalizowana nieopodal głównego budynku. Te dobrze widoczne w krajobrazie pozostałości wiązano dotąd z funkcjonowaniem budynku nowożytnego. Badania fundamentów ściany zachodniej wykazały jednak, że – w przeciwieństwie do zachowanych partii naziemnych – są one wyłącznie kamienne, co pozwoliło przypisać im średniowieczną metrykę. Najwcześniejszą zachowaną częścią tej ściany jest jej północny fragment z lancetowatym oknem, datowany na XII–XIII wiek. Zdaniem badaczy budynek ten początkowo funkcjonował samodzielnie jako otwarta hala, natomiast od późnego średniowiecza do jego ściany zachodniej dobudowywano kolejne partie, zmieniając jego przeznaczenie na budynek gospodarczy.

Obserwacje badaczy uzupełniają także analizy bazy danych zabytków zlokalizowanych na półwyspie Bosham. Na samym stanowisku nie zarejestrowano żadnych znalezisk średniowiecznych, a stosunkowo niewiele pochodzi również z terenów parafii Bosham. To jednak właśnie ona jest w posiadaniu znalezisk sprzed roku 1066, takich jak srebrne monety datowane na okres od VIII do XI wieku czy przedmioty wykonane ze stopów miedzi.

Badacze podkreślają, że dzięki projektowi „Where Power Lies”, łączącemu nowe wyniki badań z wcześniejszymi ustaleniami, udało się zweryfikować rolę ośrodka w Bosham, wymownie podkreśloną poprzez jego przedstawienie na Tkaninie z Bayeux. Tym samym fizycznie potwierdzono dotychczas jedynie przypuszczalną lokalizację ośrodka władzy, który musiał należeć do Harolda Godwinsona. Najpewniej został on wydzielony, wraz z kościołem, z istniejącego tam od drugiej połowy VII wieku bogatego klasztoru.

Więcej na temat projektu "Where Power Lies"  przeczytać można na łamach The Antiquaries Jounal.

_______________

Monika Stelmasiak-Majorek (ur. 1993) jest doktorem archeologii, specjalizującym się w archeologii eksperymentalnej i traseologii. Jej zainteresowania badawcze dotyczą w głównej mierze problemu wykonywania i użytkowania wczesnośredniowiecznych przedmiotów z kości i poroża, zwłaszcza tzw. przedmiotów z wyodrębnionym kolcem. Ukończyła studia z zakresu archeologii (spec. pradziejowa i średniowieczna) na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a obecnie pracuje jako asystentka w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie.

Powyższy artykuł jest chroniony przez przepisy prawa autorskiego.
Redakcja wyraża zgodę na kopiowanie i przedrukowywanie tylko całości artykułu pod warunkiem zamieszczenia imienia i nazwiska autora, informacji o nim oraz informacji o źródle (link do wczesneśredniowiecze.pl).