Aktualności

Okołu 1086 r. Władysław Herman doczekał się upragnionego syna dzięki, jak pisał Gall Anonim, wstawiennictwu św. Idziego. Wdzięczny ojciec ufundował ku czci świętego niewielki kościół za murami Płocka. Ten z czasem zniszczał, został rozebrany i zapomniano o jego lokalizacji. Być może wkrótce się to ostatnie się zmieni.

Za panowania księcia Władysława Hermana Płock pełnił rolę stolicy państwa. Sytuacja polityczna była jednak niepewna, ponieważ książę nie miał legalnego męskiego potomka. Z jednej strony jego syn, Zbigniew, pochodził z nieuznawanego przez Kościół małżeństwa, co podważało jego prawa jako następcy tronu. Z drugiej żył syn poprzedniego władcy, który mógł wysunąć pretensje do władzy. Zaś starania księcia i jego żony Judyty o męskiego potomka długo nie przynosiły rezultatu. Z tego powodu zdecydowali się wysłać posłów do znajdującego się we Francji sanktuarium św. Idziego, patrona płodności, aby ich wspomógł. Odniosło to skutek. Narodził się Bolesław, zwany później Krzywoustym. W wyrazie wdzięczności władca ufundował świętemu kościół w Płocku. Niewielka świątynia istniała do XVIII w., kiedy została rozebrana, a pamięć o jej lokalizacji zaginęła. 

W 2016 r., przy okazji prowadzonych przez IPN poszukiwań ofiar reżimu komunistycznego, odkryto w Płocku nieznane wczesnośredniowieczne cmentarzysko funkcjonujące między XI a końcem XIII w. W 2019 r. badania na tym stanowisku zaczęli prowadzić archeolodzy z płockiego Muzeum Mazowieckiego. W tegorocznych wykopaliskach odkryto 30 grobów, z których jednak tylko 5 miało wyposażenie w postaci kabłączków skroniowych i nożyków. Wielowarstwowość cmentarzyska nasunęła badaczom myśl, że mogło ono być cmentarzem przykościelnym. Odkopane również pojedyncze, najpewniej rozbiórkowe, cegły średniowieczne oraz dobrze zachowany kamienny bruk. Wyznaczał on północno-wschodnią granicę cmentarzyska i tylko nieznacznie pokrywał znajdujące się obok groby. Sugeruje to, że brukarze wiedzieli o cmentarzu i jego zasięgu. Choć archeolodzy nie są w stanie powiedzieć jaka mogła być funkcja bruku, to datują go ostrożnie na okres XVI-XVII w. W tym samym czasie funkcjonował kościół św. Idziego co nasuwa myśl, że bruk i cmentarzysko mogły być jakoś z nim związane. Dotychczas sądzono, że kościół mógł znajdować się kilka ulic dalej, ale najnowsze odkrycia zdają się sugerować coś innego. Brakuje jednak na to pewnych dowodów. 

Być może płockiego kościoła św. Idziego nigdy nie uda się znaleźć, ale każde nowe odkrycie rozszerza wiedzę o jego potencjalnej lokalizacji i historii Płocka. Z niecierpliwością czekamy na publikację wyników badań.  

_______________
Marcin Wieczorek (ur. 1993) poznański historyk i archeolog, a obecnie doktorant na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i pracownik Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Interesuje się wczesnośredniowiecznym Kaukazem, szczególnie kontaktami między tym regionem a Bizancjum miedzy IV a VI w. n.e., oraz początkiem chrześcijaństwa w Gruzji. Prywatnie pasjonat fotografii i astronomii.

Powyższy artykuł jest chroniony przez przepisy prawa autorskiego.
Redakcja wyraża zgodę na kopiowanie i przedrukowywanie tylko całości artykułu pod warunkiem zamieszczenia imienia i nazwiska autora, informacji o nim oraz informacji o źródle (link do wczesneśredniowiecze.pl).