Aktualności

2 lipca 1517 r., w dniu św. Swituna, patrona katedry w Stavanger, Holskud, biskup rzeczonej świątyni, w towarzystwie pomocników wszedł do zakrystii, aby dokonać spisu relikwii. Pośród nich znajdowała się najcenniejsza – kości ramienia Swituna. Holskud jeszcze wtedy nie mógł wiedzieć, że to już ostatnie dekady katolickiej historii katedry, nim zostanie przejęta przez protestantów, zaś bezcenny relikwiarz ze szczątkami świętego zniknie bezpowrotnie z kart historii. Czy jednak na pewno zaginie? Teraz po latach badacze są bliscy wyjaśnienia jego losu.

Św. Switun był jednym z najważniejszych świętych anglosaskiej Anglii. Od 852 r. do swojej śmierci w 863 r. sprawował funkcję biskupa Winchesteru. Już za życia traktowano go z czcią przynależną świętemu. Opisy cudów, które dokonał i wydarzeń, w których miał brać udział, przesłoniły z czasem rzeczywistą postać biskupa, zacierając informacje o jego prawdziwym życiu. Według przekazów miał być bogobojny, rozbudował sieć kościołów w swojej diecezji, dbał o lokalną biedotę, a także przekonał króla Wesseksu Ethelwulfa, aby przekazał jedną dziesiątą swoich ziem Kościołowi. Gdy umarł niemal natychmiast narodził się jego kult, a jego ciało zostało wkrótce potem rozczłonkowane i przekazane licznym kościołom w Anglii i pobliskiej Norwegii.

Jedną z takich norweskich świątyń była katedra w Stavanger. Powstała w XII w. i od razu za patrona miała św. Swituna. W rękach katolików pozostała do 1537 r. kiedy Holskuda, ostatniego biskupa diecezji w Stavanger, prawdopodobnie uwięziono, zaś świątynia przeszła w ręce protestanckie. Niedługo później została splądrowana, a jej cenne wyposażenie wywieziono do Danii i przetopiono. Ten los miał spotkać także relikwiarz z relikwiami św. Swituna. 

Jednak historia być może potoczyła się zgoła inaczej. Od 2023 r. archeolodzy Muzeum Archeologicznego Uniwersytetu w Stavanger prowadzący badania w kryptach pod kościołem odnajdują coraz więcej elementów średniowiecznego wyposażenia świątyni, co sugeruje, że nie wszystko uległo zniszczeniu. Pośród fragmentów monstrancji, rzeźb, tkanin oraz bulli papieskiej, odkryto ostatnio niepozorną pozłacaną miedzianą płytkę. Po zbadaniu jej w promieniach rentgenowskich ukazały się zdobienia w formie kościoła z wieżą i oknami. Na podstawie analogii do innych relikwiarzy z terenu Norwegii, badacze uważają, że płytkę należy łączyć z tym, w którym przechowywano kości św. Swituna. Co więcej w pobliżu zabytku odnaleziono szklane elementy ozdobne i srebrną plakietkę z motywem zwierzęcym. Wszystkie one mogą być fragmentami tego samego przedmiotu. W takim razie, być może nie wszystko z katedralnego skarbca zostało wywiezione, a najcenniejsze przedmioty zdołano ukryć nim nadeszło niebezpieczeństwo. Odpowiedź pozostaje nadal w kryptach i należy mieć nadzieję, że archeolodzy już wkrótce będą w stanie jej udzielić.

_______________
Marcin Wieczorek (ur. 1993) poznański historyk i archeolog, a obecnie doktorant na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i pracownik Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Interesuje się wczesnośredniowiecznym Kaukazem, szczególnie kontaktami między tym regionem a Bizancjum miedzy IV a VI w. n.e., oraz początkiem chrześcijaństwa w Gruzji. Prywatnie pasjonat fotografii i astronomii.

Powyższy artykuł jest chroniony przez przepisy prawa autorskiego.
Redakcja wyraża zgodę na kopiowanie i przedrukowywanie tylko całości artykułu pod warunkiem zamieszczenia imienia i nazwiska autora, informacji o nim oraz informacji o źródle (link do wczesneśredniowiecze.pl).