Aktualności

W środę 15 listopada 2023 r. w Filii nr 7 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie Bartosz Tietz, doktorant w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, wygłosi wykład pt. „Wyspy jeziorne jako elementy organizacji przestrzeni władzy książąt pomorskich we wczesnym średniowieczu”. 

Elementem charakterystycznym południowych wybrzeży Bałtyku jest krajobraz pojezierny, urzekający do dziś lasami, wzgórzami, rzekami, a przede wszystkim licznymi jeziorami. Od ponad dekady cieszą się one szczególnym zainteresowaniem archeologów. Pierwszego odkrycia dokonali przez przypadek pracownicy Instytutu Archeologii UMK w Toruniu na Pojezierzu Drawskim, a dokładnie na Jeziorze Zarańskim, tuż obok niewielkiej miejscowości Żółte. Zidentyfikowany tu wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy składa się z grodziska, dwóch osad podgrodowych zlokalizowanych na półwyspie wspomnianego jeziora, a przede wszystkim wyspy ze śladami dookolnej zabudowy i prowadzącej do niej zabudowy mostowej. Wyspę zinterpretowano jako wielofunkcyjne miejsce centralne, o którego randze świadczą związane z pierwszą fazą jego funkcjonowania (koniec IX–X w.): znaleziska pojedynczych dirhemów i skarbów srebrnych oraz zabytki wydzielone, jak unikatowy pod względem formy i ornamentyki żelazny grot włóczni odkryty przy moście prowadzącym na wyspę grodową w sąsiednim Nętnie (jedyną analogię stanowi jak dotąd egzemplarz wyłowiony z Dunaju w Budapeszcie). Z drugiej fazy istnienia wyspy w Żółtych (lata czterdzieste–osiemdziesiąte XI w.) pochodzi liczny zespół monet, utensyliów kupieckich (fragmenty wagi, odważniki) oraz importów.  
Wkrótce okazało się, że takich „wysp typu Żółte” funkcjonowało we wczesnym średniowieczu na Pomorzu (i nie tylko) znacznie więcej, o czym mogliście przekonać się zwiedzając wystawę zatytułowaną Archeologia wysp. Wyspy na peryferiach monarchii wczesnopiastowskiej zorganizowaną przez nasze Muzeum wspólnie z prof. Wojciechem Chudziakiem i dr. Ryszardem Kaźmierczakiem z Instytutu Archeologii UMK w Toruniu. Można było ją oglądać od końca września 2020 do końca roku 2021. Z kolei od kwietnia do końca października bieżącego roku gościła ona w murach Muzeum Archeologicznego w Biskupinie. 

Z dotychczasowych badań wynika, że osiedla wyspowe odgrywały niewątpliwie znaczną rolę w życiu społeczności pomorskich w okresie od przełomu X i XI do XII stulecia: społeczną, kulturową, symboliczną, wymienną i komunikacyjną. Ich funkcjonowanie musiało się zatem wiązać również z ówczesną władzą i jej przedstawicielami – o tych właśnie związkach opowie podczas swego wykładu Bartosz Tietz. Jest on archeologiem-mediewistą, absolwentem archeologii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Obecnie jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Anthropos IPAN, gdzie w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN przygotowuje rozprawę pt. „Wyspa jeziorna u Słowian północno-zachodnich. Chronologia – kontekst – formy użytkowania” pod kierunkiem profesora Andrzeja Janowskiego (IAE PAN Szczecin). Jego zainteresowania badawcze koncentrują się głównie na problematyce archeologii wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej.

Wykład rozpocznie się o godz. 18.00 w Filii nr 7 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczecinie przy pl. Matki Teresy z Kalkuty 8. Partnerami wydarzenia są: Miejska Biblioteka Publiczna w Szczecinie, Instytut Historyczny Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Ośrodek Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich w Szczecinie IAE PAN. Wstęp bezpłatny.

Serdecznie zapraszamy!!!

A tym, którzy nie mogą akurat być w Szczecinie polecamy oprowadzanie prof. Wojciecha Chudziaka po wystawie „Archeologia wysp. Wyspy na peryferiach monarchii wczesnopiastowskiej”, które jest dostępne na naszym kanale na YouTube.

______________
Ewelina Siemianowska (ur. 1981) historyk i archeolog, oba kierunki ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się wczesnym średniowieczem, w tym zwłaszcza osadnictwem i komunikacją, którym poświęciła szereg artykułów naukowych. Jest redaktorem portalu wczesneśredniowiecze.pl.