Aktualności

W najbliższą niedzielę 16 lipca 2023 r. zapraszamy do Pyrzyc na konferencję prezentującą wyniki najnowszych badań archeologicznych na wczesnośredniowiecznym grodzisku pyrzyckim, które prowadzi aktualnie Ośrodek Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich, szczeciński oddział Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

Pyrzyce to obecnie niewielkie miasto w odległości ok. 45 km na południowy zachód od centrum Szczecina. W świetle dotychczasowych badań archeologicznych i poczynionych na ich podstawie analiz osadniczych obszar w dorzeczu rzek Iny i Płony zamieszkiwała we wczesnym średniowieczu wspólnota społeczna, którą utożsamiać można z plemieniem. Być może została ona wymieniona w tzw. Geografie Bawarskim, czyli anonimowej liście grodów i ziem zlokalizowanych na północ od Dunaju spisanej w połowie IX w. Te unikatowe źródło pisane wymienia bowiem słowiańskie plemię Prissani, które językoznawcy odczytywali zwykle jako Pyrzyczan. Nowsze ustalenia interpretują jednak tę nazwę jako Brzeżan, czyli mieszkańców terenów nadbrzeżnych.

Na początku XII stulecia, a dokładnie w 1124 r., Pyrzyce stały się pierwszym z miast pomorskich ochrzczonym przez Ottona z Bambergu, biskupa niemieckiego stojącego na czele misji chrystianizacyjnej zorganizowanej przez Bolesława III Krzywoustego. Wedle autorów żywotów Ottona, późniejszego świętego, zwołano wtedy wiec, w którym udział wzięła ogromna ilość okolicznej ludności (4 tysiące). Jednak to nie uczestnicy podjęli decyzję o przyjęciu chrześcijaństwa – została im ona przedstawiona przez radę starszych. Z kolei archeolodzy przyjmują, że naczelnym ośrodkiem tutejszego plemienia był gród, którego pozostałości znajdują się w południowo-wschodniej części obecnego miasta. W oparciu o fragmenty pochodzącej stąd ceramiki uznano, że warownia funkcjonowała okres od X do końca XIII w. Natomiast ułamki naczyń zebrane z powierzchni sugerowały jeszcze starszą, bo IX-wieczną jej metrykę. Dotychczas na tym istotnym dla dziejów Pomorza stanowisku prowadzono jedynie badania powierzchniowe oraz sondażowe. Dlatego za niezmiernie ważne należy uznać prace wykopaliskowe prowadzone w bieżącym sezonie badawczym pod kierunkiem prof. Andrzeja Janowskiego, kierownika Ośrodka Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich, czyli szczecińskiego oddziału Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Badania poprzedził rekonesans przeprowadzony w 2022 r. metodami nieinwazyjnymi, których rezultaty uznano za niezwykle obiecujące. Wykopaliska związane są ze zbliżającą się dziewięćsetną rocznicą chrztu Pomorza i wizyty św. Ottona z Bambergu w Pyrzycach. Prof. Andrzej Janowski zaprezentuje wyniki najnowszych badań podczas konferencji, która rozpocznie się w niedzielę 16 lipca 2023 r. o godzinie 18.00 przy ul. Staromiejskiej w Pyrzycach (przy kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Bolesnej). Dr Kinga Zamelska-Monczak opowie o Santoku, „kluczu do Królestwa Polskiego”, czyli grodzie zlokalizowanym u zbiegu Warty i Noteci, na północno-zachodnich rubieżach Wielkopolski. Stanowił on ważny punkt podczas misji pomorskiej Ottona z Bambergu – tu się zatrzymał, a kasztelan santocki Pawlik dowodził oddziałem zbrojnym, który asekurował odtąd misjonarzy. Sylwetkę Ottona jako chrystianizatora Pomorza przedstawi prof. Stanisław Rosik, historyk specjalizujący się w zagadnieniach religii Słowian i ich chrystianizacji, który poświęcił misjonarzowi z Bambergu monografię i szereg artykułów naukowych. 

Zapraszamy gorąco na obrady oraz do obserwowania na Facebooku profilu Castrum Pirissam, gdzie możecie na bieżąco śledzić postępy prac wykopaliskowych. 

________________
Ewelina Siemianowska (ur. 1981) historyk i archeolog, oba kierunki ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się wczesnym średniowieczem, w tym zwłaszcza osadnictwem i komunikacją, którym poświęciła szereg artykułów naukowych. Jest redaktorem portalu wczesneśredniowiecze.pl.

Powyższy artykuł jest chroniony przez przepisy prawa autorskiego.
Redakcja wyraża zgodę na kopiowanie i przedrukowywanie tylko całości artykułu pod warunkiem zamieszczenia imienia i nazwiska autora, informacji o nim oraz informacji o źródle (link do wczesneśredniowiecze.pl).