Aktualności

W dniach od 21 do 23 września obradował w Katowicach VII Kongres Mediewistów Polskich. Temat przewodni „Wielokulturowość średniowiecza. Ludzie i idee” nawiązywał do miejsca obrad i wielokulturowego społeczeństwa Górnego Śląska. Wydarzenie zorganizował Instytut Historii Uniwersytetu śląskiego wraz z Stałym Kongresem Mediewistów Polskich.  Jedynie część wygłoszonych referatów dotyczyła wczesnego średniowiecza.

Kongres Mediewistów Polskich to najważniejsze spotkanie, a nawet święto, polskich badaczy zajmujących się szeroko pojętym średniowieczem. W obradach biorą również udział mniej liczni naukowcy z zagranicy: z Włoch, Niemiec, Węgier, Czech, Bułgarii czy Ukrainy. Pierwsza impreza odbyła się w 2001 r. w Toruniu, a kolejne organizowano co trzy-cztery lata: w Lublinie (2005 r.), Łodzi (2008 r.), Poznaniu (2011 r.), Rzeszowie (2015 r.) i oraz Wrocławiu (2018 r.). Inicjatorem Kongresów jest Stały Komitet Mediewistów Polskich  (SKMP), czyli gremium przedstawicieli polskich ośrodków naukowych prowadzących badania nad średniowieczem. W momencie powołania tej instytucji w 2003 r. w jej skład weszło około 50 mediewistów, a na ich czele stanął prof. Wojciech Fałkowski. Obecnie funkcję przewodniczącego pełni prof. Stanisław Rosik. 

Głównym zadaniem SKMP jest integracja polskich mediewistów różnych dyscyplin, czemu służyć ma właśnie m. in. organizacja Kongresów Mediewistów Polskich. Kongresy stanowią platformę wymiany doświadczeń badawczych  i najnowszych osiągnięć reprezentantów różnych dyscyplin badających średniowiecze, czyli historyków, archeologów, historyków sztuki, filologów, religioznawców, ale też przedstawicieli nauk przyrodniczych i odtwórców historycznych. 

W tegorocznym kongresie udział wzięło ponad 200 osób z Polski oraz głównie z krajów ościennych – Niemiec, Czech, Słowacji i Litwy, ale też z Węgier, Portugalii czy Skandynawii. Pierwszego dnia SKMP wręczył prof. Wojciechowi Fałkowskiemu medal „Lux et Laus” przyznawany za wyjątkowe osiągnięcia w badaniach historycznych. Profesor Wojciech Fałkowski to historyk mediewista zainteresowany kwestią ideologii władzy w średniowieczu, jej najważniejszymi rytuałami i zwyczajami czy ich podstawami prawnymi. Czytelnikom znany jest chociażby z publikacji o ideologicznych podstawach władzy Karola Wielkiego czy elitach za panowania Jagiellonów. Od listopada 2017 r. pełni funkcję dyrektora Zamku Królewskiego w Warszawie. Tego samego dnia księgę jubileuszową otrzymał natomiast prof. Leszek Paweł Słupecki, historyk, specjalizujący się w historii i archeologii średniowiecza, historii religii pogańskich oraz skandynawistyce. 

Sam program Kongresu przedstawiał się niezwykle bogato: oprócz wykładów plenarnych obradowano w 20 różnorodnych pod względem tematycznych sekcjach. Spośród nich jedynie jedna traktowała w całości o wczesnym średniowieczu, a mianowicie ta poświęcona „wikingom” jako fenomenie staroskandynawskiej historii, kultury, sztuki i religii i jego znaczeniu w przeszłości i obecnie (sekcja nr 12). W jej ramach badacze polscy i zagraniczni wygłosili w sumie aż 13 referatów, z których zdecydowana większość  opierała się na źródłach pisanych. 

W pozostałych sekcjach zagadnienia wczesnośredniowieczne pojawiały się niestety rzadziej. Wystąpienie dr. hab. Dariusza Adamczyka dotyczyło tzw. siekańców i tego czy Słowianie zachodni praktykowali znany z kultur indiańskich potlacz (sekcja 4). Dr hab. Aneta Pieniądz zastanawiała się  co znaczyło być monarchinią zarówno we wczesnym, jak i późnym średniowieczu (sekcja 5). Kilka referatów podejmowało wczesnośredniowiecznej architektury monumentalnej z perspektywy źródeł archeologicznych, w tym m.in. krypty kościoła św. Jana Chrzciciela w Gieczu (prof. Teresa Rodzińska-Chorąży), badań w Wiślicy (Małgorzata Godek, Andrzej Gołembnik) czy opactwa benedyktynów w Tyńcu (dr hab. Anna Bojęś-Białasik, Monika Kamińska, Monika Łyczak) (sekcja 11). W sekcji 14 poświęconej wojskowości znalazł się tylko jeden referat wczesnośredniowieczny – wygłosił go dr hab. László Tapolcai, który omówił skutki terytorialno-polityczne bitwy na Lechowym Polu stoczonej w 955 r. między Madziarami a rycerstwem niemieckim pod wodzą Ottona I. 

Z całym programem VII Kongresu Mediewistów Polskich możecie zapoznać się na stronie wydarzenia. 

Z niecierpliwością czekamy na publikacje pokonferencyjne i następny kongres!

________________
Ewelina Siemianowska (ur. 1981) historyk i archeolog, oba kierunki ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się wczesnym średniowieczem, w tym zwłaszcza osadnictwem i komunikacją, którym poświęciła szereg artykułów naukowych. Pracuje w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, jest redaktorem portalu wczesneśredniowiecze.pl.